Simone de Beauvoir: The Second Sex

Izdanje knjige The Secon Sex do kojeg sam ja došla (a to sam shvatila tek kada mi je stigla naručena knjiga i nakon što sam ugledala natpis “Extracts from” iznad naslova) sačinjeno je od uvodnog teksta i završnih strana potpunog izdanja i poglavlja naslova “The Independent Woman”. Dakle – od ukupno 800 strana kompletnog djela ovdje je data jedna osmina, jedva stotinak strana. Tih jedva sto stranica meni je bilo dovoljno da knjizi bez razmišljanja dam 5 zvjezdica (Goodreads) i da poželim da joj posvetim koji red.

Već u uvodnom tekstu knjige The Second Sex autorka dovodi u vezu promišljanja o pitanjima feminizma i imagološku teoriju. Status žene definiše se pomoću termina drugosti. Žena je Drugo u odnosu na muškarca, a on je predstavljen kao apsolutna vrijednost. Takav odnos (Subject – Other) dalje se ilustruje brojnim primjerima iz mitologije, religije i najrazličitijih vjerovanja i načina poimanja stvarnosti koja nas okružuje (Uran – Zevs; Bog – Lucifer; lijevo – desno), da bi se time dokazala teza o alteritetu kao osnovnoj kategoriji ljudskog poimanja svijeta. Međutim, Simon ne staje samo na tome. Posebna pažnja posvećena je pokazivanju da je položaj žene (kao jedne pojavne forme drugosti) određen specifičnostima koje izostaju kod drugih alteriteta.

Proletarians say “we”. So do blacks. Positing themselves as subjects, they thus transform the bourgeois or whites into “others”. Women – except in certain abstract gatherings such as conferences – do not use “we” (…) It is that they lack the concrete means to organise themselves into a unit that could posit itself in opposition. They have no past, no history, no religion of their own (…) They live dispersed among men, tied by homes, work, economic interests and social conditions to certain men – fathers or husbands – more closely than to other women.

The proletariat could plan to massacre the whole ruling class; a fanatic Jew or black could dream of seizing the secret of the atomic bomb and turning all of humanity entirely Jewish or entirely black: but a woman could not even dream of exterminating males. The tie that binds her to her oppressors is unlike any other. The division of the sexes is a biological given, not a moment in human history.

U jednom trenutku naglašava se apstraktnost građanske slobode (koja je ženama data pravom glasanja) bez ekonomske slobode, ali i objašnjava paradoksalnost stava mizoginih da žena istovremeno treba da se odrekne “ženskosti” da bi bila shvaćena i prihvaćena kao snažna i uspješna (treba da se približi načinu bitisanja muškaraca), ali i da se žena koja time pokazuje svoju snagu (time što odbija da se šminka ili ima duge nokte) udaljava od same sebe i svoje suštine.

Težnja ka cjelovitosti pri sagledavanju nekog problema ovdje je zaista fascinantna. Nije riječ o knjizi koja samo govori šta treba i šta ne treba, kako može i kako ne može, kako bi trebalo i kako jeste. Ovdje se kritički sagledavaju i centralna figura i figura koja je znak drugosti, ono što svaka od njih označava sama za sebe, ali i odnos koji među sobom uspostavljaju i koji ih dodatno definiše. Ovdje se objedinjuju politčki, istorijski, kulturološki, umjetnički, sociološki, mitološki i biološki aspekti, ali i prošlost, sadašnjost i budućnost. Makar zbog ovako izražene i spretno realizovane sveobuhvatnosti prikazivanja suštine Žene kao Drugog, uz svu problematiku koju ona nosi, valjalo bi ovu knjigu (pa makar u ovom skraćenom izdanju) istinski čitati i pročitati.