Fizika, ako ćemo biti sasvim iskreni, nikad nije bila moj omiljeni školski predmet. Naprotiv! Ali s vremenom sam shvatila da je niz stvari koje su istinski u stanju da me ostave bez daha upravo predmet fizike. Tu je negdje i ležala početna tačka koja me natjerala da kupim ovu knjigu, a onda sam je jednog jutra, malo sumnjičava, otvorila i nisam zatvorila dok je nisam završila (ok, 75 strana i nije neki poduhvat). Eto, tu leži razlog zašto sam odlučila da pišem o ovom knjižurku Karla Rovelija “Sedam kratkih lekcija iz fizike”.
Knjiga je pisana za one koji znaju veoma malo ili ne znaju ništa o savremenoj nauci i njenim osnovnim postavkama. Prva lekcija posvećena je najljepšoj teoriji na svijetu, tj. Ajnštajnu i njegovoj teoriji relativnosti, druga je posvećena kvantnoj mehanici, treća komosu i njegovom uređenju, četvrta elementarnim česticama, peta kvantnoj gravitaciji, šesta crnim rupama, a sedma čovjeku i njegovom promišljanju i odnosu prema prirodi. Lekcije, kako navodi i sam autor u uvodnom tekstu, predstavljaju proširene verzije članaka koje je objavljivao u nedjeljnom dodatku italijanskih novina Il Sole 24 Ore.
Šta je tako zanimljivo u vezi s ovom knjigom? Sve lekcije pisane su prilično jednostavnim i jasnim stilom, koliko je to moguće kada se bavite kvantnim česticama, zakonima fizike i crnim rupama, prožete su nizom podataka u vezi s radom i idejama poznatih naučnika, praćene anegdotama i primjerima koji ilustruje naučne postavke, a u nekim slučajevima i vrlo jednostavnim ilustracijama onoga o čemu je riječ. Knjiga postiže to da ostaje na nivou predstavljanja osnovnih informacija, jer je i smišljenja kao svojevrsna knjiga o savremenoj nauci for dummies, ali najvažnije detalje i činjenice ipak prenosi čitaocu i daje mu brzinski pregled onog osnovnog i često izrazito fascinantnog.
Roveli piše o razvoju Ajnštajnove teorije relativnosti i sopstvenom susretu s njom, o kvantima kao malim građevinskim blokovima za lakše računanje energije, o razvoju čovjekove predstave o izgledu Zemlje, o kvarkovima kao izrazito malim česticama od kojih su sastavljeni protoni i neutroni, a čiji je naziv u uskoj vezi sa Džojsom, o paradoksu koji počiva na uspjehu teorije relativiteta i kvantne mehanike i njihove suštinske oprečnosti, o toploti kao razlici između prošlosti i budućnosti, o čovjeku kao sastavnom dijelu prirode i pitanju njegove slobode:
Naše slobodne odluke slobodno su određene rezultatima bogatih i kratkotrajnih interakcija između milijardi neurona u našem mozgu: one su slobodne u meri u kojoj to interakcija tih neurona to dozvoljava i određuje. Znači li to da kada donesem neku odluku, o tome odlučujem “ja”? Da, naravno, zato što bi bilo apsurdno pitati da li “ja” mogu da uradim nešto drugačije od onoga što je odlučio čitav kompleks mojih neurona: te dve stvari, kao što je holandski filozof Baruh Spinoza shvatio čudesno lucidno u sedamnaestom veku, jedno su te isto.
(…)
Ono što nas čini specifično ljudskim ne obeležava naše izdvajanje iz prirode, već je deo same te prirode. To je forma koju je priroda preuzela ovde, na našoj planeti, u beskonačnoj igri njenih kombinacija, kroz recipročni uticaj i razmenu korelacija i informacija između njenih delova.
Pišući o Ajnštajnu i jednostavnosti na kojoj počiva teorija relativnosti, Roveli u knjizi “Sedam kratkih lekcija iz fizike” dodaje kako je za shvatanje vrhunaca naučnih zamisli, ali i remek-djela iz okvira različitih umjetnosti potrebno, istina, malo predanosti i truda, ali da je nagrada za to čista ljepota i otvaranje sasvim novih pogleda na svijet.
Leave a Reply